Hoe vind ik een naam voor mijn paddenstoel?

Paddenstoelen zijn vaak duidelijk gevormd, hebben opvallende kleuren of kleurpatronen, zodat de indruk wordt gewekt dat het vinden van de naam van een soort, mits je een goed paddenstoelenboek hebt, een peulenschilletje is. Niets is echter minder waar! Paddenstoelen zijn zo veelvormig en hun kleuren kunnen zo uiteenlopend zijn, dat er tussen vrijwel alle soorten overlap kan bestaan. Hierdoor kunnen in het veld op een bepaald moment zeer op elkaar gelijkende paddenstoelen in werkelijkheid meerdere soorten zijn. Omgekeerd kunnen op het oog zeer verschillende paddenstoelen juist tot dezelfde soort behoren! Paddenstoelen in het veld benoemen is daardoor alleen weggelegd voor zeer ervaren mycologen (die 30 jaar of langer paddenstoelen hebben bestudeerd) en zelfs dan zullen zij vaak nog voorzichtig zijn. Juist omdat de ervaring hen heeft geleerd hoe makkelijk je je kunt vergissen!

De Interactieve Paddenstoelengids

De interactieve paddenstoelengids van Gerrit Keizer, bekend van de Rebo Paddenstoelen Encyclopedie, is nu ondergebracht bij Naturalis. Uit de duizenden in het West-, Midden- en Noord-Europese gebied voorkomende soorten zijn ruim 900 soorten geselecteerd, die op een alpine en een noordelijke soort na, tevens in Nederland en België kunnen worden of ooit werden aangetroffen. Bekijk de Interactieve Paddenstoelengids


Facebook

Op Facebook heeft de NMV een eigen groep waarin determinatievragen kunnen worden gesteld. Je kunt er foto's plaatsen van paddenstoelen waarvan je de naam wilt weten en deskundigen zullen hierop antwoorden als het inderdaad mogelijk is aan de hand van de aangeboden foto's een naam te noemen. Anders zal je tips krijgen voor het maken van een betere foto of voor manieren om verder te zoeken. Het is wel belangrijk dat men alle delen van de paddenstoelen duidelijk en scherp in beeld brengt: des te groter is de kans dat iemand de zwam herkent. Ga naar de Facebook-pagina om je aan te melden als lid van de groep.

Voor kinderen

Wie met kleine kinderen het bos in gaat kan natuurlijk een zoekkaart of natuurspeurkaart meenemen. Jasper de Ruiter is natuurtekenaar die al talloze zoekkaarten maakte, waarvan je sommige, zoals de zoekkaart hierboven, gratis kunt downloaden van zijn site.

Voor alle beginners

In 2019 bracht de KNNV de hiernaast afgebeelde Basisgids Paddenstoelen uit. Een honderdtal meest algemene paddenstoelsoorten is erin opgenomen met meerdere goede foto's per soort, zodat de variatie in uiterlijke kenmerken wordt getoond. Het boek verwijst regelmatig naar de Veldgidsen I en II (samen 940 paddenstoelsoorten) en hanteert de in Nederland gangbare wetenschappelijke namen, zoals die ook in de NDFF Verspreidingsatlas Paddenstoelen worden gebruikt, en natuurlijk de officiële Nederlandse namen.
Wie de smaak te pakken heeft kan zich dan de twee Veldgidsen aanschaffen en/of Gerhardts De grote paddenstoelengids voor onderweg van Kosmos Uitgevers die in 2019 al voor de zoveelste keer is herdrukt (in deze gids staan helaas verouderde namen). Maar als je dan het 'virus' écht te pakken hebt, zal je moeten overgaan op het serieuze werk: determineren met een microscoop!

De NMV, en soms ook andere organisaties, zoals het IVN, organiseert regelmatig microscopiecursussen voor beginners en soms ook voor gevorderden. Lees hierover meer op de pagina over educatie. Als je eerst meer wilt lezen over de aanschaf en het juiste gebruik van een microscoop en de daarvoor geëigende literatuur, bezoek dan de pagina over determineren op de website Allesoverpaddenstoelen.nl. Hier vind je ook overzichten van specifieke paddenstoelenliteratuur.

Loep

Paddenstoelen determineren gaat niet zonder veldloep. Er zijn er verschillende in de handel. Een tripletloep wordt aanbevolen vanwege eigenschappen als een helder beeld en scherpte tot aan de randen. Er zijn tripletloeps in verschillende vergrotingen vanaf 10x en met en zonder ingebouwde LED-verlichting. Voor "normale" veldmycologie is een 10x loep voldoende. LED-verlichting is zinvol als je vaak ik schaduwrijke omgeving bent en bij sterkere vergrotingen. Een groot aanbod van loeps vind je bij Veldshop.nl.

Determineren met microscoop, chemicaliën en vakliteratuur

Op de website Allesoverpaddenstoelen.nl is heel veel informatie te vinden over determinatiekenmerken, vaktermen, chemische reacties, microscopie en literatuur. Er wordt ook een overzicht gegeven van specifieke vakliteratuur voor een achttiental hoofdgroepen. Bovendien wordt er een lijst van nieuwe boeken bijgehouden. Op de NDFF Verspreidingsatlas vindt men verwijzingen naar specifieke publicaties en standaardwerken via de tabbladen 'artikelen' en 'standaardwerken' die rechts van de verspreidingskaartjes bij elke soort worden getoond.
Voor zowel microscopie als chemische reacties in het veld zijn chemicaliën (kleurstoffen en reagentia) nodig. Die kunnen worden besteld voorafgaand aan opgehaald tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst (zie hiervoor de agenda), maar ook kunnen ze worden besteld bij www.fungaria.nl.

DNA-barcoding

De NMV kent een aantal gesubsidieerde projecten, waarvoor DNA-barcoding beschikbaar is (zie de pagina over de barcodingprojecten). Voor vondsten die men zelf wil controleren en die niet onder een van de projecten vallen kan men materiaal tegen geringe kosten laten sequensen door het bedrijfje Fungaria in Den Bosch.  Bezoek de website van Fungaria of stuur een e-mail om informatie naar dna-barcoding@fungaria.nl.