Paddenstoelen en natuurbeheer

De Commissie Paddestoelen en Natuurbehoud (CPN) verzorgt de inbreng van de mycologie in het beheer van natuurgebieden van allerlei aard. Ze adviseert terreinbeheerders (dit kunnen grote organisaties zoals Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer zijn, maar ook particuliere landeigenaren of gemeentelijke plantsoenendiensten) omtrent paddestoelvriendelijke beheersmaatregelen, verzorgt inspraakreacties voor MilieuEffectRapportages (MER's) en coördineert specifieke inventarisaties van terreinen waarvoor op korte termijn beheersplannen moeten worden gemaakt.

Publicaties

Een aantal publicaties van de NMV heeft een belangrijke rol gespeeld of speelt nog een rol bij de visie op paddenstoelen en natuurbeheer. Het meest recent zijn de in 2010 en 2014 uitgebrachte brochures om aandacht te vragen voor naaldbossen (Paddenstoelen in naaldbossen, 2010) en wegbermen (Wegbermen, lanen en parken, 2014). Terreineigenaren en beheerders kunnen op basis van de informatie in deze brochures beleid maken. Eerder, in 2003, werd een boekje uitgegeven met praktische beheersadviezen (Paddestoelvriendelijk natuurbeheer, 2003). Twee belangrijke door de NMV georganiseerde symposia hebben bijgedragen aan het inzicht dat we nu hebben over paddenstoelen in natuurgebieden: eerst "Veranderingen in de Nederlandse mycoloflora" dat in 1984 in Leiden werd gehouden en later "Paddestoelen en natuurbeheer: wat kan de beheerder?" dat in 1993 in Wageningen gehouden werd. Van beide symposia is een Wetenschappelijke Mededeling verschenen.
Hieronder wordt informatie gegeven over elk van deze publicaties. Voor een deel kunnen deze worden gedownload.

Wegbermen, lanen en parken: toevluchtsoord voor paddenstoelen (2014)

Lang niet iedereen weet dat in wegbermen met bomen bijzondere paddenstoelen kunnen groeien. Veel van die soorten zijn in bossen sterk achteruitgegaan, vooral door stikstof uit de atmosfeer. Ze hebben een uitwijkplaats gevonden in met bomen beplante wegbermen, kortweg laanbermen genoemd. Een goed bermbeheer is cruciaal voor het behoud van deze paddenstoelen. Beheerders kunnen met een relatief beperkte inspanning een grote bijdrage leveren aan de instandhouding van bedreigde paddenstoelen in laanbermen.

In deze brochure komende de volgende zaken aan bod:

  • Belang van bermen voor paddenstoelen
  • Ecologie: de rol van bomen in een berm
  • Herkennen van waardevolle bermen
  • Voorbeelden van waardevolle bermen
  • Beheer
  • Kosten van bermbeheer
  • Bedreigingen en maatregelen
  • Parken en begraafplaatsen, boomloze bermen en dijken
  • Bermpaddenstoelen in het Meetnet
  • Praktijkvragen

De brochure 'Wegbermen, lanen en parken' als PDF-bestand downloaden

Of kopen via de webwinkel


Naaldbossen in Nederland, bedreigde levensgemeenschappen (2010)

Naaldbossen komen van nature in Nederland niet voor. Ze zijn vooral in de vorige eeuw aangeplant voor de houtproductie en om verstuiving van zand tegen te gaan. Tegenwoordig is de visie op de functies van bos veranderd. Bosbeheerders spreken nu van multifunctioneel bos, waar, naast houtproductie, recreatie en natuurwaarden een hoofdrol spelen. Ze streven ook naar een groter aandeel van loofbos van inheemse bomen. Het gevolg daarvan is dat alom naaldbossen worden gekapt of geleidelijk worden omgevormd tot loofbos.
De NMV is van mening dat het anders moet, niet alleen ten behoeve van de 475 soorten paddenstoelen die van naaldbossen afhankelijk zijn, maar ook voor talrijke karakteristieke planten en dieren van naaldbossen en voor het behoud van biodiversiteit op landschapsschaal.
De NMV heeft daarom een brochure uitgegeven om te wijzen op het belang van het behoud van onze naaldbossen. Alle belangrijke naaldbostypen worden bechreven, met adviezen om ze op een goede manier te beheren. De brochure is rijk geïllustreerd, waaronder veel afbeeldingen van de 231 soorten naaldbospaddenstoelen die op de Rode Lijst (2008) staan.

De thema's in deze brochure zijn in verschillende hoofdstukken gevat:

  • Inheemse naaldbomen en exoten
  • Wisselende waardering van naaldbossen
  • Functies van paddenstoelen in naaldbossen
  • Biodiversiteit in bossen
  • Herkenning van voor paddenstoelen waardevolle naaldbossen
  • Beschrijvingen van relevante naaldbostypen
  • Beheer van mycologisch waardevolle naaldbossen
  • Nieuwe naaldbossen met kansen voor paddenstoelen
  • Naaldbossen: waardevol onderdeel van het Nederlandse cultuurlandschap

De brochure 'Naaldbossen in Nederland' als PDF-bestand downloaden

Of kopen via de webwinkel


Paddestoelvriendelijk natuurbeheer

Peter-Jan Keizer (2003)

Paddenstoelen spelen niet alleen een grote rol in samenlevingsver-banden met bomen en andere planten, maar ook bij de afbraak van organisch materiaal. Desalniettemin wordt in het beheer van natuur-gebieden en andere 'groene terreinen', zoals stedelijk groen en wegbermen, nog weinig rekening gehouden met paddenstoelen.
Dit boek geeft praktische tips voor professionele en particuliere terrein-beheerders die de aanwezigheid van paddenstoelen willen stimuleren. Er worden gemakkelijk uit te voeren maatregelen uitgewerkt voor acht verschillende habitats. Ter ondersteuning wordt beknopte achtergrond-informatie gegeven over oecologie van paddenstoelen, hun verspreiding en hun waarde als indicator. Tevens zijn algemene richtlijnen opgeno-men om paddenstoelen te stimuleren. Tenslotte worden twee terreinen besproken waar bij het beheer al bewust rekening met paddenstoelen werd gehouden.

Behandelde habitattypen:

  • Naaldbossen, Loofbossen
  • Lanen en wegbermen
  • Landgoederen, parken en gazons
  • Graslanden, Duingebieden
  • Heide en veen
  • Natuur in de stad

Dr. P.J. Keizer promoveerde in 1993 op de oecologie van paddenstoelen in met bomen beplante wegbermen. Thans werkt hij bij Rijkswaterstaat als adviseur op het terrein van beheer en onderhoud van bermen van rijkswegen en andere 'groene terreinen'.

Dit boek is uitverkocht, maar er is een geactualiseerde webversie (2012): kijk op allesoverpaddenstoelen.nl.


Paddestoelen en natuurbeheer: wat kan de beheerder?

Th. W. Kuyper (red.) (1994)

Paddenstoelen zijn in het natuurbeheer een onderbelichte groep. Toch kan de natuur in haar geheel profiteren van een natuurbeheer dat meer gericht is op het verkrijgen of behouden van een goede, gevarieerde paddenstoelenflora.
Voor beheerders en voor mycologen die in natuurbeheer geïnteresseerd zijn, is dit boekje een onmisbare inleiding.
Deze Wetenschappelijke Mededeling verscheen n.a.v. het op 20 maart 1993 in Wageningen gehouden symposium "Paddestoelen en natuurbeheer: wat kan de beheerder?", georganiseerd door de Floracommissie en Commissie Paddestoelen en Natuurbehoud van de Nederlandse Mycologische Vereniging.

De behandelde thema's:

  • Betekenis van paddenstoelen voor het functioneren van oecosystemen
  • Bedreigde paddenstoelen in Nederland
  • Invloed van de successie in bossen op de paddenstoelenflora
  • Effecten van verwijderen van de strooisel- en humuslaag op ectomycorrhizaschimmels
  • Paddenstoelen en bosbemesting
  • Paddenstoelen en graslandbeheer

Helaas is deze publicatie uitverkocht en niet downloadbaar.


Veranderingen in de paddestoelenflora (mycoflora)

Eef Arnolds (red.) (1985)

Deze Wetenschappelijke Mededeling is een bundeling van voordrachten die werden gehouden tijdens een symposium in 1984 in Leiden en maakt voor het eerst duidelijk welke oorzaken ten grondslag liggen aan de achteruitgang van de paddenstoelen in Nederland. Voor het eerst zijn nauwkeurig gekwantificeerde gegevens samengebracht en beschreven die het aannemelijk maken dat de achteruitgang van paddenstoelen een milieuprobleem is dat vooral wordt veroorzaakt door het handelen van de mens. Er volgde dan ook al snel een Engelstalige publicatie van dit werk, welke meteen de eerste internationale verhandeling werd over dit onderwerp ooit! Tijdens het mycologisch congres dat in 1987 in Oslo werd gehouden leidde dit alles tot de oprichting van de European Counsel for Conservation of Fungi (ECCF), een overlegvorm tussen landen die moet leiden tot het in kaart brengen van de mycologische kwaliteiten en afstemming over aanpak tot verbetering.

Behandelde onderwerpen:

  • Typen van veranderingen in de paddestoelenflora en methoden om deze te onderzoeken
  • Veranderingen in de Nederlandse mycoflora op grond van oude en recente excursieverslagen
  • Paddestoelen rond Eindhoven, vroeger en nu
  • De frequentie en geografische verspreiding van enkele macrofungi vroeger en nu
  • Achteruitgang van de Cantharel in Nederland
  • De mycoflora van graslanden, heiden en venen vroeger en nu
  • Veranderingen in de mycoflora van eikenbossen op arme zandgrond
  • Verschuivingen in het soortenbestand van fungi in de naaldbossen van Drenthe, 1958-1983
  • Veranderingen in de mycoflora van jeneverbesstruwelen
  • Mogelijke oorzaken en gevolgen van veranderingen in de Nederlandse mycoflora

Helaas is deze publicatie uitverkocht en niet downloadbaar.